Mbinu za Lugha Katila Ujenzi wa Ujitambuzinafsia wa Jinsia na Upembezwaji wa Mwanamke katika baadhi ya Bunilizi za Clara Momanyi na Omar Babu

Ikisiri

Jamii nyingi za Kiafrika ni za kuumeni na humpembeza mwanamke kwa kumweka katika ngazi za chini akilinganishwa na mwanamume. Upembezwaji wa mwanamke katika tungo za kifasihi na katika maendeleo ya jamii ni matokeo ya mwingiliano wa fahamu tambuzi na fahamu bwete za mtunzi hasa kwa mujibu wa utamaduni wa jamii lengwa. Mwingiliano huu wa ufahamu tambuzi na ufahamu bwete unaekezwa kwa makusudi katika utunzi wa tungo mahususi kama ilivyo kwenye tungo za Momanyi ‘Ngome ya Nafsi’ katika Mayai Waziri wa Maradhi na Hadithi Nyingine (2004), Tumaini (2006) na Nakuruto (2010)  nazo za Babu ni Kala Tufaha (2007), Heri Subira (2010) na ‘Ndoa ya Samani’ (2011). Nadharia tuliyotumia ni ya Ubaada wa Ufeministi wa Kiafrika iliyoasisiwa na Steady (1981). Mwanaufeministi huyu alisema kuwa Ubaada wa Ufeministi wa Kiafrika huweka masuala pamoja ya kijinsia, ubaguzi, mielekeo ya kiutamaduni na tabaka ili kumwangalia mwanamke kama kiumbe mtegamewa bali sio mtegemezi. Data ya usomi huu ilitokana na usomaji wa bunilizi hizi maktabani. Tuliweza vilevile kutumia mitandao kurutubisha utafiti wetu. Hivyo, ni kwa jinsi gani lugha ilivyosukwa kiusanii kujenga ujitambuzinafsia wa kijinsia na upembezwaji wa mwanamke kwenye tungo za waandishi hawa wawili? Je, mbinu teule za lugha zinakuza mtazamo upi wa kijinsia kwenye tungo hizi? Je, kuna mfanano au tofauti katika matumizi ya mbinu za lugha kwenye kazi za watunzi hawa?  Maswali haya ndiyo tulipania kuyajibu katika makala haya